Welcome to Afar Triangle

Welcome to Afar trainagle blog

Qafar xayloy arcibay arac geyaay sama xica

The Afar, People of Horn of Africa (Afar Ancestors of ARDI)

The Afar, People of Horn of Africa  (Afar Ancestors of ARDI)
This book published by ALI RACHID IBRAHIM HASSAN student of MBA at ATLANTIC INTERNATIONAL UNIVERSITY 2014

vendredi 3 décembre 2010

GAALI SAARE

Say-gaali saare

1)
Wonna may gubat inni yanih yani
Yi baguy
Namma lak way  daqamak beyte
Filla warri baxak beyte
Baadeysak baru tengeddee
Agbi wee kucul intilliy
Labha wayte gob ellel liy
Gaali wee baru suddal liy
Namma labkah amo qeedooda li
Kimbiro’ qari celta qadafta le
Gaali qassoowek qeedo liy
Gaali dattoowek baru liy
Barwaliy bari bayse xagar liy.
Soda tokme caxak bathe
Barwa tooqobe leek bathe
Alla yan mari soodayye
Yooy  yaaxige barwa yye
Loowe loowe barwa kok effere
Waase waase saqooba kok effere
Kimbir edde silaalalita burqi liy
Barud caysamaliy xagxaginta le
Naasi nargoh umam makkalliyo
Matto gaalah umam makkalliyo
Manda gala qibiirissa
Booxa gala gariirissah
Walwalah caxa neyyeeqe
Xaakorak bacaril hayne
Garruwtah tanik angut tanik meqee
Angu xaagu malik maaqu lek meqee

2)
Wonna may gubat inni yanih yanii
Sabtic inna le geera uguuxusey
Caxxa ceela caraa waagexisey
Intik teyna qaxah wayte
Anguk teyna canah wayte
Ibak teyna gexoh wayte
Xag baxal gabah abne ayroori le
Of foroddini dilwa le royta
Alma kee xaso diimin kareera
Qambisen lusi mayxaali
Ammanoowe sugum ceelay
Raddu wayta xalaatah anay liy
Dat rob innah ibay way rube le
Carra mallo culak yen gaanibow
Bar hinnay laqo hinnay goboysoney
Can hinnay cado hinnay saaciley
Maaci maacisem ayrol teexege
Ayro kortem iraawol teexege
Gaala meeleelay tuboh assa lee
Cundubul naba nargo le baanay
Abba waa baxi tikya le caawiy
Ayrol asse tiroh bisu liy
Hoxxa way yi girah xaw liy
Gubat inni yanih yanooy


3)
Innih awki baxay baaxo maaxiga
Baaxo maaxigay deegak koo beya
Qayso maaxigay serrebba kaskame
Tooqobek sila kaybulleeliyo
Tiggilek caxa kaybullee liyo
Faxxa baaxo maliy faxxa qayso le
Canti laaleh amok maca tekkelee
Namma seekoytak maca tekkelee
Xoggaliitah amok maca tekkelee
Bunkat elle qatuuti le booxa
Cooyto macxi dab elle le booxa
Gansal elle sillaalo le booxa
Qaddi namma barak maca tekkelee
Urru taynabok ux koomah gacee
Qayso faxxek ererraaqi dangabey
Lee faxxek dora saagan amok radey
Ammanoowe sugum ceelay
Dawwek ooba camar ceelay
Biiliqis le qamay ceelaay
Agbi innah qasa yaalummaami le
Laahi innah qasa maysarriida le
Yemqek agbi xagar baaha a
Yoomek illi xagar baaha
Gaabu sinni daqar ku dayim mali
Ange wayte qamur yi dayim mali
Caytek, gaabu maqanxa baxah acccuwey
Anxageh yi baxah gide maxciney
Cayyeh immay amo berra maxciney
Numtin akkalh udda muden bara
Udda hinna ku wayto muden bara
Garqi digdiga koo mirteh
Nan xaloolile koh mirree
Garqi deega qaboola abneh
Ku filla dubuula abneeh
Baaka carri dumay ceelay
Uddaleyti kasal ceelay
Cax malil caxa ceela addoodi liy
Num malih kedo yakke addooda liy

4)
Yaarre carra qanayti qalaamale
Orba carra kuxubba mamaatale
Qakkar orba le kuxbi dagiire le
Dange yaggile ginni baxih baxa
Gaala baaduwa sunduc maqanxay
Qalla luk daqar ooba marih gexoy
Maaca qellami xawle kareeray
Hatkisen baxi weelalliy
Kayra digbe qibin ceelay
Warqiley maaral xaaqaana le
Saqabay saqal elle mudaana le
Maaca xalte gariy gammalolta le
Karmak kayra masangel iraawole
Kuyya wandabitey kayra seedarey
Seedar af le baxal fayya rammiyey
Geeri gaydabi kok baxa yooqore
Of foroddini kok gaala yooqore
Gaali foorek adoylin baxa ugusey
Gaalay dille xala innih ma balliyo
Gaali dille xalam kayro neexege
Dille laahi saluh xalte
Dorri addal caxa lih tome
Dirdiril baxa lih tewqe
Dirdiril gari celta baxa ugusey

5)
Waynu wayna lacaay waali gexxa le
Baadayay marin baaxo taloole le
Giqliliy baxa deebol qarissa le
Is xagay qamur ayroddi faxxa le
Qikkirriy barudut taggarre le
Caawin angu maley gaala raddale
Mislinnah gune liy
Qeeli innah racu liy
Maaci lawla goroyyak tookome
Biqdi mabraka ciggilte
Biqdi innah  tiya boddasse
Can xabuxxi caxah bahta meqre le
Xiine num mukunak xinta meqre le
Toome karma caxal darru
Temqe karma calaldeddah
Bunkatak bila l’aamo waxeexisey
Tahla le urru nek iyyeenih
Cayye gaala kok iyyeenih
Ninni nabsi calaalisneh
Gaali nabsi duqum hayne
Gaane dorri ni gaalih saamile
Net meqe awka ni labhah saami le
Abba sarri baxah lafta
Baaxo sarri nakuh tayse
Qeebi moydor afak yayse
Yab makaaban afat yayse
Yi baguy anu koh lafta mayaa

6)
Wonna may gubat inni yanih yanii
Gubat inni yanih yanii yi baguy
Ulqi afih daley inti bagih waraa
Yi baguy
Xer gitat radek okli ror mali
Waanisak gexek agbi walal mali
Illaltal xalek illi anay mali
Maaca xalte guruddoh anay mali
Ulla kak danan ullah suruy mali
Cayraril madi xawle guyacta le
Awdi afal godi hayta corroodike
Maaca xalte gariiy gammalolta le
Gaali namma numuk kal waan mali
Yeedeqek bagi cubbi le num faxa
Yukkuwek duwi ceetal le num faxa
Saxxanaay ina faylissat mali
Barra kicna maruw deegat mali
Koona karma sugek yaaba num faxa
Namma daaba korek yarde num faxa
Bar gexek saro dangaba num faxa
Gaali gabla culek yaaba num faxa
Koo le num maro dimmiicam meqe
Caxal inti qasuk inti qasam meqe
Caxak orbe cinam meqe
Ux kedoy  qabal edde dagot mali
Ardat edde lagaqya bayot mali
Maxcot edde ximooma bayot mali
Gaali can takarat cabu waa mari
Baklih ummuunok kudu waa mari
Gala qayso le baaxo macah beyaa

7)
Wonna may gubat inni yanih yani
Yi baguy
Yi bagu baxay anninnaa
Carra qibni mataaka mataaxiga
Saaku qeebi mataaka mataaxiga
Qeebi kee qibinak addal nanii
Garruwut baxa saarissee
Gulluqut bagu doogissee
Tirtirat qibina agxissee
Tilkiqit qamur allissee
Gaali addal lafa le ala tanim meqe
Urrut urru xaga awki yanim meqe
Buxak elle ooban kaloo
Kalok elle ooban buxa
Yalli way giti wadbah koo gine
Yi bagu baxay anninnaa
Agbi lak nabo xaylo ma yaynaba
Laahi san nabo xaylo ma yaynaba
An ku fayla dabaanak raaqise
Illi num qululuh xin wee
Laahi num gura qoodaare
Yoo kee koo walalak xinne
Woo barak bari yaysem makkalaa
Bari yaysem makkalaa, yi baguy
Maaray inna gubak xeeray
Sublah innah iraawo qiday
Yanguli aytile kaxbaaqay
Orros inna le ceemallo
Qibnah axca le dukkuuba
Reytah angule waaloyta
Sulbilow gileh inna sulbilow
Bafta low saroh inna bafta low

8)
Gurra wayti nek able litommayaa
Massaamma kok able lino mayaa
Yi baguy atu dan waytaamakaa
Yeedeqe agbi nek dan waam meqe
Bandukut bula naabaanam meqe
Yi baguy
Yi bagu baxay anninnaa
Abba kah cabe wee num kadaadara
Ilmoytal naba daalah abam mali
Yi Baguy yi bagu baxay
Sarte marto fidot tembexe
Urte wallu gexot tembexe
Arduk asek koo geeliyo
Arde wee mari koo meeleelita
Heerik elle radan moolaalile
Le numuk bagu xagta tumamme le
Xeerih elle radan qasa kaare le
Cal way elle caban qeskaale le
Af qasin sara lem koo gee mara
Marto kak gale lem koo gee mara
Koo geek meqem innih geeliyoo

9)
Abba ruube waqah ma gexinnito
Urri baahe katah magexinnito
Akke wayni taway yekke
Able waynu taway nuble
Karma hanniya koh takkeemil
Dadaq orroya koh yakkeemil
Karma ceela sugum geytaamal
Yoo hinnay gari kot yaabak yen
Gari kot yaabak yenee yi baguy

10)
Gala namma tiyal nanu naaxige
Nargo xalta qarum bagu
Gala beyta qarum laki
Gaali kak rade galcooda
Urru taynabe lak naba
Yi baguy yi baguy
Yi bagu baxay, anninnaa
Gexxem able kalah ku iba eexege
Xaltem able kalah ku baxa eexege
Yi baguy, yi baguy
Yi bagu baxay anninnaa
Yi bagu baxa numma bagu baxay, yi baguy
Qayso gibdoh amoh dululu
Lee badaydah afih buyyi
Matto waacito teyyeqe
Saqab gingino teyyeeqe
Buuri keena malik buuril xaley
Yi baguy , yi bagu baxay
Yi baguy
Ulqi afih dale inti bagih wara

11)
Riida ceela laqad bolkoquh xala
Samla ceela qali arbaahimih xala
Dimhahim baxa dooroh afal xala
Macammad saridik xer gariiqo
Sek saloomanak qasa burqili
Idris baxak qado kolfa
Muuse baxak qasa meqre
Lee qalii baxih aydooda tookome
Qayso lekke qasam qado tookomeh
Leeh afih caxa qammaadi tookome
Qasa gonna wadar num ma yaagura
Folod kontomu kak yakke
Saqab lactama kak yakkee
Cisra kak daka tayyaaqeeh
Gaali gaalah abuusanna moggola
Bed maliy gulubuk maggo qasbo le
Anxaqa naqabuh bedu kak cine
Magdafa naqabuh guuro kak cine
Qasboh addo*bilen gob akiyya le
Gibdo namma qaxal koo alqayto le
Alaa kee gudurul koo cusento le
Gadil kee sarigil koo celemto le
Dakka ceela mayabbi buxal xala
Gambi burqili dooran buxal xala
Gaagi namma qaxal koo qarabti le
Araf namma qaxal nanu koo lino
Yi bagu baxay anninnaay
Yi baguy
Yi bagu baxay anninnaa
Geeri fokko banayti baxah xala
Ginda ceela *sumaaqiltoh xala
Kuxubtay faro geeso buxal xala
Filli koyta caxanti* badu
Karsi godma qas alqayto
Nammaytih faro kaara badu
Karsi nammay ereeka badu
Gaagi namma qaxal koo qarabti le
Bad wagittaa qalel koo qarabti le

12)
Manke orobta kok iyyeenik
Adda xeeri dora orbah an ixxicey
Mankel asse kok iyyeenik
Suula mango daqaaral ase ixxicey
Qadab orbe kala urruliy
Caxak orbe cina abba liy
Yi bagu baxay anninna
Gude qunxa falum liy
Amo xeeri daqar liy
Qibni muuguta yellek kollay
Qibni godmali fan foray ixxica
Soola kee saqab edde tanim meqee
Qibni bar guyyac edde yanim meqe
Xayyi bara xayyi bar
Xayyi bar camad edde yanim meqe

13)
Kabba yab talamak kaydoodele*kayguudele
Kurri qaslayitik koo eleelele
Yi baguy
Yi bagu baxay anninnaa
Yaabah inki bidaaru ma taamina
Qaysoh inki dolaytu mataamina
Laqad baxa garri damal liy
Camad baxa badda afal liy
Iyyac babxa maytim qaxal liy
Acaw baxa daabi qaxalliy
Macammad baxa durti, aamolliy
Macammad baxa maagayralliy
Qas maariita gurak xaxxaqal liy
Qali baxa diidah afal liy
Macammad baxa makki bagul liy
Leqen baxa guucum qaxal liy
Qabay baxa foxxoh afal liy
Faras baxa baxqi buxal liy
Qarbis baxa millel liy
Taane baxa geegal liy
Aydaacis baxa weeqaytul liy
Canfaxe baxa furdah afal liy
Canfaxe baxi weeqaytu kol tabe
Caggi yayyo magentaamo kol tabe
Banayti baxii gaaweela kol tabe
Caggi keero qasaa baxa kol tabe
Arre waa qari teeri qaxa
Mankalaalaba suucum amo
Haada xayla cinen moolal
Fantabul giba koo tuble
Kalol amcari koo yuble
Gaalla radda xisen gawra
Sifta radda waqin dora
Carri bar dite lil koo nootoke
Qilsi xayla li warsayyi kok cule
Taane filli waqin dora kok rade
Sifta ken xagele iyyeeni
Garqi koo qidele iyyeenih
Kot heen gile gaalat hee lino
Net heen gira labhat hee lino
Aysa teemene labhat neemene

14)
Lee xagam qadi leh maaxaggiyo
Qayso calkora leh maaxagiyyo
Qangalaaloy ibah gexxa k’arkise
Dakni caara le gubbuysi
Xarrabay guma taaqube
Qangalaaloy ibah gexxa
Maaca xiina macammadih addo
Madqa dirri macammad tookome
Camad absumi koh yaabe
Madqa girrifo waysiisseh
Meeri qad mara waysiisse
Mukno qaxxis Ababal cine abba lito
Ayra gaali gasol kabba yiggife
Yabbah abba morootom inki gilet qide
Saalic inki  gilet soddom qide
Dammahoyta meqem rasi yaaxige
Seeka gala meqem nanu naaxige

Camad Idriss

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire